ပန္လုံကို မီးကုန္ယမ္းကုန္ အေသသတ္ျခင္း

ေရးသားသူ: နတ္ဆိုးေလး

သမိုင္းဝင္ဂီတစာဆို နိုင္ငံေက်ာ္သီခ်င္းေရး ဆရာႀကီးေဒါက္တာ စိုင္းခမ္းလိတ္ ၁၉၆၉ ခန႔္က ေရးစပ္သီကုံးေသာ ပန္လုံစာခ်ဳပ္ (လိက္ဟို႔မ္မိုင္ပန္လုံ) သၽွမ္းသီခ်င္းကို ျပည္တြင္းျပည္ပ သၽွမ္းလူမ်ိဳးအေတာ္မ်ာမ်ား ၾကားဖူးၾက ၏။ ေတာေရာၿမိဳ႕ပါ မၾကာခဏ ဆိုေလ့ဆိုထရွိၾကသည္မွာ လူငယ္လူလတ္ပိုင္း ခပ္မ်ားမ်ားျဖစ္၏။ နိုင္ငံေက်ာ္ ရွမ္းအဆိုေတာ္ စိုင္းဆိုင္ေမာဝ္က ထိုပန္လုံ စာခ်ဳပ္သီခ်င္းကို ေတာင္ႀကီးစင္ျမင့္ေပၚတက္ဆိုမိသျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ ၂ ႏွစ္ခန႔္က်ခဲ့ဖူးသည္။

ဆရာစိုင္းခမ္းလိတ္ ေရးစပ္၍ စိုင္းဆိုင္ေမာဝ္သီဆိုေသာ အႏွီပန္လုံစာခ်ဳပ္သီခ်င္းထဲမွ စာသားတစ္ေၾကာင္းတြင္ “ ပန္လုံစာခ်ဳပ္ ဘယ္ေရာက္သြားၿပီလဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ ပါသြားၿပီလား” ဟုဆိုထား၏။ ရန္ကုန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပန္းၿခံေရွ႕ရွိ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေၾကး႐ုပ္အေပၚကုတ္ကပ္တက္ၿပီး ဟိုႏွိုက္ဒီႏွိုက္ လိုက္စမ္းေနသူ ေခါင္းေပါင္း ဘိုသီ ဘတ္သီ သၽွမ္းေဘာင္ဘီခါးေတာင္းက်ိဳက္ လူတေယာက္အားေျမျပင္ေပၚမွ ပုဆိုးဝတ္ လူတစ္ေယာက္က "ဘာရွာေနတာလဲ” ဟူေသာအေမးကို “ပန္လုံ စာခ်ဳပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္နဲ႔ အတူပါသြားသလားလို႔” ဟုေျဖဆိုသည့္ (၁၉၆၀-၆၁ ရန္ကုန္သကၠသိုလ္ သၽွမ္းလူငယ္စာေစာင္ပါ) ကာတြန္းမွ အိုင္ဒီယာကိုရ၍ ဆရာစိုင္းခမ္းလိတ္သီခ်င္းစပ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ၾကားဖူးသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္အတူ ပန္လုံစာခ်ဳပ္ပါသြားသည္ဟူေသာအဓိပၸါယ္ကို ဤသို႔နားလည္ခံယူ၏။ ပန္လုံ သေဘာ တူညီခ်က္အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖၚ နိုင္ေစရန္ gentleman agreement ႏွင့္တကြကတိကဝဋ္ ေပးၿပီး (ဗမာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုယ္စား) လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား မဟာဗမာဝါဒီတို႔က ယုတ္မာစြာ လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္ လိုက္သကဲ့သို႔ လက္ျဖင့္ေရးထိုးခဲ့ေသာ ပန္လုံစာခ်ဳပ္ကိုလည္း ေျချဖင့္ ဖ်က္ လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို သတ္သလို ပန္လုံစာခ်ဳပ္ကိုပါ သတ္လိုက္ေသာ သေဘာျဖစ္သည္။

မဟာဝါဒီဗမာနာဇီတို႔သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကို (နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ႏွင့္ ဂဠဳံ ဦးေစာတို႔ အေပၚ လုံးဝစြပ္စြဲအျပစ္ပုံခ်ၿပီး) ကာယကံ ေျမာက္အေသပစ္သတ္ခဲ့သည္သာမက ေနာက္ပိုင္း၌လည္း အႀကိမ္ႀကိမ္အခါခါလိုက္သတ္လာ၏။ နိုင္ငံသုံး ေငြစကၠဴေပၚပါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပုံကို အေသသတ္ခဲ့သည္မွာ ဗိုလ္ေနဝင္းမဆလေခတ္ေႏွာင္ပိုင္းမွ နဝတေခတ္ႏွင့္ယေန႔အထိျဖစ္သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္၏သမိုင္း ပုံရိပ္၊ ေမြးေန႔၊ အခဏ္းက႑၊ တပ္မေတာ္ဖခင္႐ုပ္သြင္ ဓါတ္ပုံမ်ားကို တစိုက္မတ္မတ္အေသသတ္ လာခဲ့သည္။

ပန္လုံစာခ်ဳပ္ကို အခါခါအထပ္ထပ္အေသသတ္လာခဲ့သည့္ သမိုင္းျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကိုေအာက္ပါအတိုင္း မ်က္ဝါး ထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ရ၏။

၁၉၄၇ ဦးႏု၊ ဦးေက်ာ္ၿငိမ္းႏွင့္အျခားမဟာဗမာဝါဒီတို႔က ဥပေဒပညာရွင္ဦးခ်န္ထြန္းအား တျပည္​ေထာင္/ ဖက္ဒရယ္ ေရာႁပြမ္းလုံးေထြးထားသည့္ ဖာတပိုင္းငါးတပိုင္း ဖြဲ႕စည္းပုံေရးဆြဲခိုင္းၿပီး အတည္ျပဳ ျပဌာန္းလိုက္ျခင္းမွာ ပန္လုံသေဘာတူညီ ခ်က္ကိုေၾကာခိုင္း ေသြဖယ္လိုက္ျခင္းျဖစ္၏။ ၁၉၅၀-၅၂ ခုမွစ၍ တ႐ုပ္ျဖဴ KMT က်ဴးေက်ာ္မႈ အေၾကာင္းျပကာ သၽွမ္းျပည္သို႔ ဗမာစစ္တပ္အလုံးအရင္း ပို႔ေဆာင္လိုက္ျခင္း၊ KMT မရွိသည့္ ေနရာေဒသမ်ား၌လည္း ယေန႔တိုင္ အေျခခ်တပ္စိုက္လာျခင္းတို႔သည္ ပန္လုံ ကတိကဝဋ္ကို လုံးဝေစာ္ကားလိုက္ျခင္းျဖစ္၏။ ထိုသို႔ ပန္လုံစာခ်ဳပ္ကို ေခ်ာင္ထိုးထားလိုက္ျခင္းမွာ ပန္လုံ လည္ပင္းကို ဖ်စ္ညႇစ္သည့္အလား ပထမအႀကိမ္ အေသသတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။
၁၉၅၈ စစ္ဝါဒီ မဟာဗမာဗိုလ္ေနဝင္းက ဦးႏုထံမွ (အိမ္ေစာင့္အစိုးရနာမည္ခံျဖင့္) အႏုၾကမ္းစီးအာဏာသိမ္းၿပီး သၽွမ္းျပည္သို႔ တပ္အင္အားထပ္မံျဖည့္တင္းတိုးခ်ဲ႕၏။ ထိုလုပ္ရပ္မွာလည္း ပန္လုံသေဘာတူညီခ်က္အေပၚ ဖုတ္ေလတဲ့ငါးပိ လုပ္လိုက္ျခင္းျဖစ္၏။

၁၉၅၉ ကၽြန္သခင္စနစ္၊ ေျမရွင္စနစ္မွ ေခတ္သစ္ဒီမိုကေရစီစနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းရန္ မြန္ျမတ္ေသာေစတနာဆႏၵျဖင့္ သၽွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားမ်ား သၽွမ္းျပည္အစိုးရထံအာဏာစြန႔္ခဲ့ၾက၏။ ေတာင္ႀကီး၌ျပဳလုပ္ေသာ ထိုအာဏာစြန႔္ပြဲကို သၽွမ္းျပည္ပႏၷက္ခ်ပြဲဟု ဗိုလ္ေနဝင္းတို႔ အေပၚယံ ေရႊမႈန႔္ၾကဲေခၚတြင္ေသာ္လည္း (မလိုအပ္ေသာ) ဗမာစစ္တပ္၏ လက္နက္အင္အားျပပြဲကား သၽွမ္းျပည္အႀကီးအကဲမ်ား အာဏာလက္မဲ့ဘဝ ေျပာင္းလဲက်ေရာက္မႈေပၚအေအာင္ပြဲခံ လိုက္သည့္ ျပယုဂ္ျဖစ္၏။ သၽွမ္းျပည္ေခါင္းေဆာင္မ်ား အဆြယ္က်ိဳး အဆိပ္အိုးမဲ့လုပ္နိုင္မႈအေပၚ ေအာင္ေသ ေအာင္သားစားျပၿပီး ေသနတ္ေထာက္၍ေထာက္ပံ့ေငြေပးေဝခဲ့၏။ သၽွမ္ျပည္ လူထု အထင္မွားေစရန္ ေစာ္ဘြားမ်ားတိုင္းျပည္ေရာင္းစားသည္ဟု နာမည္ဖ်က္တဖက္လွည့္ အပုပ္ခ်သတင္းလႊင့္ခဲ့၏။ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား သည္ အျခားကမၻာ့ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံမ်ားနည္းတူ အခြင့္အေရးရရွိေစရန္ဟူေသာ စာခ်ဳပ္အခ်က္ ၇ ခ်က္အားအ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ေစျခင္းမွာ ပန္လုံကို တတိယအႀကိမ္ အေသသတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

၁၉၆၂ ဗိုလ္ေနဝင္းဦးေဆာင္ေသာ ဗမာစစ္တပ္က ဒုတိယအႀကိမ္ (အၾကမ္းဖက္လက္နက္အားကိုး) အာဏာသိမ္းျခင္း၊ ဗမာ့နိုင္ငံေရးသမား၊ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား အစုလိုက္ ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ျခင္းတို႔သည္ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံႏွင့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ကို ေခ်မြတက္နင္းျပလိုက္ျခင္းျဖစ္၏။ ပန္လုံစာခ်ဳပ္သည္ ထိုစဥ္က သၽွမ္း၊ ခ်င္း၊ ကခ်င္၊ ဗမာ ၄ နယ္ေၿမ ျပည္ေထာင္ ၿပိဳင္တူလြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ထူေထာင္ေရးအတြက္သေသာတူညီခ်က္ျဖစ္၏။ ၎သေဘာ တူညီခ်က္မ်ားအတိုင္း မည္သူမ်ားက မည္သို႔မည္ပုံအေကာင္အထည္ရမည္၊ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားဘယ္လို အာဏာခြဲေဝၾကရမည္ စေသာ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံကို ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံျဖစ္ေပၚေစရန္ ၁၉၆၁ ဂၽြန္လ၌ ေတာင္ႀကီးၿမိဳ႕တြင္ ျပည္နယ္ေပါင္းစုံ ညီလာခံႀကီးက်င္းပခဲ့ၾက၏။ ဗဟိုအစိုးရႏွင့္လုံးေထြးထားသည့္ ဗမာျပည္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားမွလႊဲ၍ ၇ ျပည္နယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ား အေၾကအလည္ ေဆြးေႏြးၾကၿပီး ဖက္ဒရယ္မူကို သေဘာတူဆုံးျဖတ္ခဲ့ၾက၏။ အဆိုပါ ေတာင္ႀကီးညီလာခံကို ဒုတိယပန္လုံ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ (သို႔) တတိယပန္လုံ ဟုလည္း ေခၚနိုင္၏။ အဆိုပါ သေဘာတူညီခ်က္ႏွင့္ ဖက္ဒရယ္မူကို မဟာဗမာစစ္ဝါဒီတို႔က လုံးဝ ပစ္ပယ္ေက်ာခိုင္း ခဲ့သည္။ ေလးႀကိမ္ႏွင့္ငါးႀကိမ္ေျမာက္ပန္လုံကိုေသသတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

၁၉၇၄ မဆလတပါတီအာဏာရွင္စနစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံေရးဆြဲျပ႒ာန္းလိုက္ျခင္း ကား ေခ်မြတက္နင္း ၿပီးသား ပင္လုံစာခ်ဳပ္ကို ထပ္မံစုပ္ျဖဲပစ္သည္ႏွင့္တူသည္။ ေျခာက္အႀကိမ္ေျမာက္ ပန္လုံကို အေသသတ္ လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

၁၉၈၈ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံကို ရက္စက္စြာႏွိပ္ကြပ္၍ ဗိုလ္ေစာေမာင္ ဗိုလ္သန္းေရႊတို႔ တတိယအႀကိမ္ (ေက်ာင္းသား ျပည္သူ ရဟန္းရွင္လူ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီပစ္သတ္ၿပီး) အာဏာသိမ္းျခင္းမွာ စုပ္ျဖဲနင္းေခ်ခံခဲ့ရသည့္ စာခ်ဳပ္ကို ထပ္မံမီးရွို႔ပစ္သကဲ့သို႔ျဖစ္၏။ စိန္ေရႊ ရတနာထက္ တန္ဖိုးထိုက္သည့္ သမိုင္းဝင္စာခ်ဳပ္ကို မစင္ပုပ္ အလား ေျမျမႇပ္ပစ္ သည့္သေဘာျဖစ္၏။ ခုႏွစ္အႀကိမ္စာခ်ဳပ္ကိုအေသသတ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။

၂၀၁၀ ၎တို႔၏ လမ္းျပေျမပုံ ၇ ဆင့္အတိုင္း စစ္အာဏာရွင္အလိုက်နားဂစ္ဖြဲ႕စည္ပုံကို ဗိုလ္သန္းေရႊစစ္အုပ္စုက အတည္ျပဳျပ႒ာန္း၏။ တျပည္ေထာင္စနစ္ အႏွစ္သာရအျပည့္အဝ ေရးဆြဲ ထားေသာအေရျခဳံျပည္ေထာင္စုစနစ္ကို လြတ္ေတာ္ေခၚယူျခင္း၊ သမၼတေရြးျခယ္ျခင္း၊ အစိုးရအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းျခင္းတို႔ျဖင့္ တဇြတ္ထိုးအေကာင္အထည္ေဖၚေန၏။ ဤေနာက္ဆုံးျဖစ္ရပ္ကား ပန္လုံစာခ်ဳပ္ကို အဓမၼသမိုင္းထိန္ဝွက္ ေဖာက္ဖ်က္လိုက္ျခင္းျဖစ္၏။ မည္သူက မည္သို႔မၽွ မလွစ္ဟမထုတ္ေဖၚ နိုင္ေစရန္ အၿပီးတိုင္ ျပည္ဖုံးကားခ်ေနျခင္းျဖစ္၏။ ရွစ္ႀကိမ္ေျမာက္ေနာက္ဆုံး ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ကို အေသသတ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။
ပန္လုံစိတ္ဓါတ္ႏွင့္ ရည္မွန္းခ်က္ကို မဆလ၊ နဝတ၊ နအဖ မဟာဗမာဝါဒီစစ္အုပ္စု အဆက္ဆက္ ထိပ္သီးႀကီးမ်ား မည္သို႔ အႀကိမ္ႀကိမ္ အေသသတ္သတ္- ပန္လုံကားမေသ။ ပန္လုံကိုအေသသတ္အျမစ္ျဖတ္ရန္ အမ်ားဆုံး ႀကိဳးစားအားထုတ္ခဲ့သူ စစ္အာဏာႀကီး ဗိုလ္ေနဝင္းတေယာက္ အေသဆင္းရဲစြာ အနိစၥေရာက္ခဲ့ရၿပီ။ ထိုသခၤဏ္းစာ ကို အမွတ္သညၤာမထားဘဲ ဆက္လက္ ႀကိဳးစားေနသူ စစ္အာဏာရွင္ႀကီး ဗိုလ္သန္းေရႊလည္း ပန္လုံ မေသဘဲ ၎သည္သာ မေဝးေတာ့ေသာ အနာဂတ္၌ ေသပြဲဝင္ရမည္ျဖစ္သည္။

ပန္လုံကိုအေသသတ္ေလ ပန္လုံက ရွင္သန္ေလ၊ ပန္လုံအသံက်ယ္ေလာင္လာေလျဖစ္၏။ အေၾကာင္းေသာ္ကား ပန္လုံသည္ သာ ျပႆနာ၏ ဇစ္ျမစ္၊ ပန္လုံျဖင့္ ဖြင့္လွစ္ေျဖရွင္းမွသာ ေျပလည္နိုင္ေသာေၾကာင့္ပင္။ပန္လုံသည္ သာ အမွန္ တရား အဓမၼ အင္အား။ အာဏာရွင္တို႔၏ ဓါးမိုးႀကီးစိုးမႈကို ပန္လုံက တြန္းလွန္ဖယ္ရွားအံ့။ ဗမာ စစ္အာဏာရွင္တို႔၏ တျပည္ေထာင္စနစ္ကို ပန္လုံကသာ ဖက္ဒရယ္ျဖင့္အစားထိုးအံ့။တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ကန႔္သတ္ခ်ဳပ္ျခယ္ခံရသည့္အေရျခဳံ ျပည္ေထာင္စု စနစ္မွတန္းတူေရး ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ အျပည့္အဝရွိေသာ ဖယ္ဒရယ္စနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းနိုင္ရန္မွာပန္လုံသာရွိေသာေၾကာင့္ တည္း။